Татарстан Республикасы Финанс министрлыгы тарихы

Татарстан Республикасы финанс министрлыгына 100 ел!

1920 елның 27 маенда РСФСР Халык Комиссарлары Советы Рәисе Владимир Ленин һәм Бөтенроссия Үзәк Башкарма комитеты рәисе Михаил Калинин тарафыннан имзалаган Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасы төзелү турында декрет чыгарыла. Ләкин Татарстан АССР оешу датасы дип 1920 елның 25 июне санала, ул чакта хакимият тулысынча Бөтенроссия Үзәк башкарма комитеты төзегән Вакытлы революция комитетына тапшырыла. 1920 елның 27 маеннан башлап 1936 елның 5 декабренә кадәр Татарстан Республикасы Автономияле Татарстан Социалистик Совет республикасы дип атала, 1936 елның 5 декабреннән алып 1990 елның 30 августына кадәр – Татарстан Автономияле Совет Социалистик Республикасы.

«Автономияле Татарстан Совет Социалистик Республикасы турында» Бөтенроссия үзәк башкарма комитеты Декреты нигезендә, автономияле республика эшләре белән идарә итү өчен 1920 елның 27 маенда 10 халык комиссариаты расланды. Акча, финанслар һәм башка кыйммәт категорияләр белән бәйле эшләр белән идарә итү өчен республика хөкүмәтендә булды Финанс комиссариаты төзелде.

Шулай итеп, Татарстан Республикасының финанс системасы 1920 елдан башлана. 100 ел эчендә республиканың баш финанс органы үз үсешенең зур юлы узды. Илнең финанс системасы составында ул, дәүләт хакимияте органы буларак, республика территориясендә үз компетенциясе чикләрендә бердәм финанс, бюджет үткәрүне тәэмин итте, салым сәясәте, финанс ресурсларын туплау социаль-икътисадый үсешнең өстенлекле юнәлешләрендә.

Беренче вакытта Татнаркомфин аппараты РСФСР Халык банкының Казан конторасы (элеккеге Дәүләт банкы) белән бер бинада урнаша, аннары элеккеге Купеческое банк урамындагы (хәзерге М.Җәлил ур., 3) бинасына күчерелә. Комиссариат секретариаттан һәм салым идарәсеннән торган. Финанс һәм салым сәясәтенең бердәмлеген саклап калу максатларында РСФСР Татнаркомфинга РСФСР Наркомфинына функциональ буйсыну каралган. Татнаркомфин турындагы беренче нигезләмә 1921 елның 20 гыйнварында комиссариат һәм 1921 елның 8 февралендә АТССР халык комиссарлары советы утырышларында расланган.

Төрле елларда җитәкчеләр

1.  1920 – 1925 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары - Гордеев Александр Степанович
2. 1924 елның 12 сентябреннән 26 ноябренә кадәр  Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары -  Бурнашев Ибраһим Рафисула улы
3.  1925-1926 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары - Недачин Александр Васильевич
4. 1926-1929 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары - Кочкарин Николай Данилович
5.  1929-1930 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары - Терский Андрей Алексеевич
6. 1930 елның 15 гыйнварыннан 28 июленә кадәр Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары -Тарпищев Хөсәен Гани улы
7.  1931-1936 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры - Мәһдиев Каюм Хәйрулла улы
8.  1937-1942 елларда һәм 1951-1957 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры Шәрәфиев Сәед Минһаҗ улы
9.  1942-1943 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Халык финанс комиссары - Хәйруллин Галим Хәйрулла улы
10. 1943-1950 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры Азизов Миргарифҗан Җамали улы
11. 1950-1951 һәм 1957-1969 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры - Әюпов Хәмит Әюп улы
12. 1969-1984 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры Мостаев Шамил Әсгат улы
13. 1984-1988 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры Хәбибуллин Хәйдәр Сафа улы
14. 1988-1990 елларда Автономияле Татарстан Социалистик Совет Республикасының Финанс министры - Минһаҗев Рафаэль Галяветдин улы
15. 1990 – 1996 елларда Татарстан Республикасы финанс министры - Нагуманов Дмитрий Нагуманович
16. 1996-1998 елларда Татарстан Республикасы финанс министры Миңнеханов Рөстәм Нургали улы
17. 1998-2002 елларда Татарстан Республикасы финанс министры Мусин Роберт Ренат улы
18. 2002 елдан башлап бүгенге көнгә хәтле Татарстан Республикасы финанс министры Гайзатуллин Радик Рәүф улы